API (Application Programming Interface), Türkçesiyle Uygulama Programlama Arayüzü, bir yazılımın başka bir yazılımla iletişim kurmasına olanak tanıyan bir arayüzdür. Yani bir uygulamanın, başka bir uygulamadan belirli işlevleri çağırabilmesini sağlar.
Kısaca API, yazılım bileşenlerinin birbirleriyle anlaşmasını sağlayan bir tercümandır. Bu iletişim sayesinde farklı sistemler arasında veri alışverişi, işlev paylaşımı ve otomasyon mümkün hale gelir.
Basit Bir Örnekle API’yi Anlamak
Bir restoran düşünün. Masada oturan müşteri, mutfağı doğrudan göremez. Siparişini garson aracılığıyla verir. Garson da bu siparişi mutfağa iletir, ardından hazırlanan yemeği getirir.
Bu örnekte:
-
Müşteri: Uygulama veya kullanıcı
-
Mutfağın arkasındaki sistem: Sunucu veya veri kaynağı
-
Garson (API): Kullanıcıyla sistem arasında köprü kuran arayüz
Yani siz bir uygulamada “hava durumu”na baktığınızda, uygulama bir hava durumu API’sine sorgu gönderir, bu API de ilgili bilgiyi alıp size geri getirir.
API Nasıl Çalışır?
API’lerin çalışma prensibi, istek (request) ve yanıt (response) üzerine kuruludur. Genellikle aşağıdaki adımlar takip edilir:
-
Kullanıcı bir işlem talep eder.
Örneğin bir uygulamada “bugünkü hava durumu” istenir. -
Uygulama, API üzerinden bir istek gönderir.
Bu istek, HTTP üzerinden yapılır (örneğin:GET /weather?city=Istanbul). -
API, sunucuya iletir ve veri alır.
-
Sunucudan alınan veri, API tarafından uygulamaya iletilir.
Bu veri genellikle JSON veya XML formatında olur.
API Türleri Nelerdir?
API’ler farklı ihtiyaçlara göre çeşitlendirilmiştir. En yaygın API türleri şunlardır:
1. REST API (Representational State Transfer)
Modern web uygulamalarında en sık kullanılan API türüdür. HTTP protokolü üzerinden çalışır. JSON verisi ile haberleşir.
2. SOAP API (Simple Object Access Protocol)
XML tabanlıdır ve daha karmaşık, güvenlikli işlemler için kullanılır. Bankacılık ve kurumsal sistemlerde tercih edilir.
3. GraphQL API
Facebook tarafından geliştirilmiştir. Kullanıcıya tam olarak hangi veriye ihtiyacı varsa onu çekmesini sağlar. REST’e göre daha verimlidir.
4. WebSocket API
Gerçek zamanlı veri aktarımı için kullanılır. Chat uygulamaları ve canlı borsa sistemleri örnek verilebilir.
API’lerin Kullanım Alanları
API’ler birçok farklı sektörde, yazılım sisteminin temel yapı taşlarından biri olarak görev alır. İşte bazı kullanım alanları:
🔗 Web Uygulamaları
Sosyal medya girişleri (Google ile Giriş Yap, Facebook Login) API’ler sayesinde gerçekleşir.
☁️ Bulut Hizmetleri
Google Drive, Dropbox gibi servisler dosya yönetimi için API sunar.
🛒 E-Ticaret Sistemleri
Ürün bilgileri, ödeme sistemleri, kargo takibi gibi hizmetler farklı API’lerle entegre edilir.
🧠 Yapay Zeka ve Makine Öğrenimi
OpenAI gibi servisler API aracılığıyla yapay zekâ işlevlerini dışa açar.
📱 Mobil Uygulamalar
Mobil uygulamalarda harita, hava durumu, kamera gibi işlevler API’lerle entegre edilir.
API Kullanmanın Avantajları
API’lerin yaygınlaşmasının ardında birçok avantaj yatmaktadır:
-
✅ Entegrasyon kolaylığı sağlar.
-
✅ Geliştirme süresini kısaltır.
-
✅ Kaynak paylaşımına olanak tanır.
-
✅ Otomasyonu ve verimliliği artırır.
-
✅ Farklı sistemlerin birlikte çalışmasına olanak verir.
API Güvenliği Neden Önemlidir?
Bir API üzerinden sisteme erişim sağlandığı için, güvenlik büyük bir öneme sahiptir. Eğer gerekli önlemler alınmazsa, yetkisiz erişim, veri sızdırma gibi sorunlar yaşanabilir. Bu nedenle:
-
API anahtarları ile kimlik doğrulama yapılmalı,
-
Yetkilendirme (OAuth, JWT) sistemleri kullanılmalı,
-
Rate limiting (istek sınırlandırma) uygulanmalı,
-
Şifreleme (HTTPS) zorunlu hale getirilmelidir.
Yaygın Olarak Kullanılan API Örnekleri
-
Google Maps API → Harita ve konum verisi sunar.
-
Twitter API → Tweet atma, okuma, takip gibi işlemler yapılabilir.
-
OpenWeather API → Anlık hava durumu verisi sağlar.
-
Stripe API → Online ödeme işlemleri için kullanılır.
-
YouTube Data API → Videoları listeleme, oynatma ve analiz işlemleri yapılabilir.
API Dokümantasyonu Nedir?
Bir API’nin nasıl kullanılacağını anlatan kılavuza API dokümantasyonu denir. Geliştiriciler, bu belgeler sayesinde hangi endpoint’in ne işe yaradığını, nasıl sorgu gönderileceğini ve hangi yanıtların beklendiğini öğrenir.
API dokümantasyonu genellikle şunları içerir:
-
Temel URL
-
HTTP metotları (GET, POST, PUT, DELETE)
-
Parametreler
-
Yanıt formatları
-
Hata kodları
İyi belgelenmiş bir API, geliştirici deneyimini doğrudan etkiler.
İlginizi Çekebilir: Brute Force Nedir?
